تولید شیر گاو به فرایند تولید و آمادهسازی شیر توسط گاوها اشاره دارد. شیر گاو یکی از منابع غذایی مهم برای انسانها است و به صورت تجاری به عنوان ماده اولیه برای تولید محصولات لبنی مانند شیر خام، پنیر، ماست و بسیاری از فرآوردههای لبنی استفاده میشود. در این مقاله به دلایل کاهش تولید شیر گاوها میپردازیم.
شلوغی حاکم بر محیط نگهداری حیوانات در دامداریها یکی از عوامل مهمی است که میتواند بر تولید شیر گاوها موثر باشد. در این دامداریها، به خصوص در زمان ارائه غذا، ازدحام و شلوغی موجب کمبود منابع غذایی برای گاوها میشود. این موضوع به ویژه برای گاوهای جوان مشکلاتی را به همراه دارد، زیرا این گاوها ممکن است به اندازه کافی از علوفه و کاه تغذیه نکنند و این موضوع تأثیر مستقیمی بر میزان تولید شیر آنها دارد.
وضعیت بدنی گاوها در دوره شیردهی نیز نقش مهمی در تولید شیر ایفا میکند. گاوهای جوان که به تازگی وارد دوره شیردهی شدهاند، ابتدا ممکن است توانایی کنترل انرژی و تولید شیر کافی را نداشته باشند. کمبود انرژی در این گاوها باعث ضعف و تخریب تعادل انرژی در بدن آنها میشود، که در نتیجه میزان تولید شیر کاهش مییابد.
منبع اصلی شیر تولید شده توسط گاوهای جوان اغلب بافتهای چربی است که در بدن آنها ذخیره شده است. اگر این چربیها به علت کمبود انرژی سوزانده شوند و از بین بروند، میزان شیر دهی گاوها به شدت کاهش خواهد یافت. در نتیجه، انتظارات از سوی گاوها به خوبی برآورده نمیشود و تولید شیر به شکل مطلوبی صورت نمیپذیرد.

توسعه تولید شیر گاو به عنوان یک سرمایهگذاری ارزشمند نقش مهمی در افزایش سودآوری دامداران دارد. اما برای دستیابی به بهترین نتایج، باید عوامل موثر بر تولید شیر گاو را بشناسیم.
توجه به تغذیه مناسب دامها
اولین موردی که باید به آن توجه کنیم، تهیه خوراک مناسب برای گاوها است. خوراک یکی از عوامل اصلی تولید شیر است و کیفیت و مقدار شیر تولیدی به طور مستقیم به خوراک مصرفی گاوها وابسته است. نیازهای انرژی و پروتئین دام را میتوان با ارائه خوراک مناسب برآورده کرد. همچنین، مواد معدنی و آب نیز برای تولید شیر سالم و باکیفیت ضروری هستند.
برای تأمین انرژی لازم برای گاوها، بهرهگیری از مواد خوراکی متنوع و باکیفیت امری ضروری است. این مواد میتوانند شامل علوفه خشبی مثل یونجه، یا منابع دانههای روغنی نظیر سویا و کلزا باشند. توازن مناسب بین مصرف علوفه و دانهها به عنوان منابع اصلی انرژی و پروتئین در خوراک گاوها، به بهبود تولید شیر آنها کمک خواهد کرد.
اهمیت دادن به دفعات خوراک دهی دام
تغذیه مناسب گاوهای شیری یک جنبه بسیار حیاتی برای افزایش تولید شیر است. برای حفظ سلامت و بهرهوری بهینه در تغذیه گاوها، لازم است بین ۹ تا ۱۴ وعده غذایی در روز فراهم شود و به این دقت شود که زمان مصرف خوراک به گونهای باشد که این حیوانات به راحتی تمام مقدار مورد نیاز خود را مصرف کنند.
توصیه میشود که دفعات خوراک دهی متناسب با دفعات شیر دوشی باشد، تا گاوها بلافاصله پس از دوش، به خوردن خوراک تازه بپردازند و از افت کیفیت تغذیهای جلوگیری شود.
استفاده از جیرههای مخلوط
استفاده از جیرههای کاملا مخلوط (TMR) نیز یک راه حائز اهمیت در بهبود تغذیه گاوهای شیری است. در این سیستم، تمامی اجزای خوراک با نسبتها و غلظتهای معین با یکدیگر مخلوط میشوند و به صورت یکنواخت در اختیار گاوها قرار میگیرند. این روش به گاوها امکان میدهد لقمههای تغذیهای یکنواخت و متعادلی را مصرف کنند و در نتیجه تولید شیر آنها افزایش یابد.
نقش حیاتی هورمونها را نادیده نگیرید!
هورمونهایی همچون هورمون رشد و پرولاکتین به طور طبیعی در تنظیم تولید شیر و تمایز بافت پستانی دامها نقش دارند. در حوزه پرورش گاو شیری، هورمونها به صورت تزریقی فقط برای اهداف تولید مثلی استفاده میشوند. بر علاوه، انتخاب دقیق داروها نه تنها برای افزایش تولید شیر بلکه جهت حفظ سلامت و کیفیت شیر نیز اهمیت دارد.
از تاثیرات مکملها غافل نشوید!
مکملها و افزودنیهای اضافه شده به خوراک دام بیشتر از نوع معمول مکملهای معدنی و ویتامینی هستند. مکملهای معدنی از دو گروه کم مصرف و پرمصرف تشکیل شدهاند و تأمین هر دو این گروه ضروری است و در تأثیر گذاری بر تولید و ترکیبات شیر در طولانیمدت تأثیر دارد.
مکملهای غیر آلی، منابع اصلی تأمین مواد معدنی در جیره هستند که به دلیل هزینه کم و دسترسی آسان، جایگاه ویژهای دارند. منابع کیلاته عناصر ریز مغذی (معمولاً بر پایه آمینو اسیدها) نیز علیرغم کارایی بالا، معمولاً در دورههای خاصی مصرف میشوند.