در این مقاله درباره ی تأثیر مصرف مکملهای دامی عملکرد و سلامت دامها با یکدیگر همراه خواهیم بود. مکملهای دامی در انواع مختلفی تولید میشود که تمام آنها با نام کنسانتره دامی قابلشناسایی هستند. از جمله محبوبترین و رایجترین کنسانترهها میتوانیم به مکملهای دامی ویتامینه، بافرها، اسیدهای چرب، نیاسین و غیره اشاره کنیم. لازم به ذکر است که ویتامینها جایگاه ویژهای در بین انواع مکملهای دامی دارند. ترکیباتی که داخل مکملهای غذایی استفاده می شود، تنوع بسیاری دارد. در زیر به مهمترین مواد معدنی آلی اشاره میکنیم. نظیر: کسیم، منیزیم، سلنیوم، ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E، مکملهای دامی برای تأمین مواد مغذی و ویتامینهای ضروری طراحی شدهاند که ممکن است در رژیم غذایی منظم حیوانات وجود نداشته باشد. به صورت کلی این مکملها برای سلامت و رفاه حیوانات، نرخ رشد و افزایش تولید شیر، افزایش کیفیت گوشت استفاده میشود.
ویتامین A یکی از مهمترین و ضروریترین نوع ویتامینها برای تغذیه دام بسیار اهمیت دارد ویتامین A یا Retinol است.
۱- کمبود این ویتامین در شرایط خاص ایجاد میشود مثلاً نبود ویتامین A در خوراک مصرفی یا وجود موادی در خوراک که ضد ویتامین هستند و اثر آن را از بین میبرند.
۲- در شرایط خشکسالی که از علوفه خشک استفاده میشود
۳-استرس های حرارتی مانند گرما، سرما، بیماریها

کمبود ویتامین A در گاو بالغ باعث به وجودآمدن مشکلات نازایی و کوتاهشدن دوره بارداری گاو میشود، البته در شرایط شدیدتر باعث سقط جنین هم میشود.
کمبود این ویتامین باعث به دنیا آمدن گوساله مرده و کور، باعث کم شدن اشتها و لاغری بیش از حد دام ، صرع و تشنج اسهال گوساله و غیره میگردد.
ویتامین A فقط در بافتهای حیوانی پیدا میشوند. این ویتامین در بدن دام نقش بسیاری دارد. به دو مورد از آن میپردازیم نظیر:
۱- محافظت کلی بدن
۲- در بینایی و قدرت دید مغز نقش بسیار زیادی دارد
ویتامین A در علوفه دام بسیار زیاد است؛ ولی در مکمل دامی خیلی کم است ذرت به مواد مقدار بالایی وجود دارد. تاثیر این ویتامین در بدن دام مقابله کردن در برابر عفونت است. کمبود این این ویتامین در دامها با زبر شدن مو همراه است. اندازه موردنیاز این ویتامین در روز حدود ۴۰ هزار تا ۵۰ هزار IU است. مقدار لازم ویتامین A با مصرف روزانه یک تا دو کیلو یونجه تأمین میشود.
بدن دام ویتامینهای کمی را خودش تولید میکند. ویتامین D یکی از معدودترین ویتامینهایی است که توسط بدن ساخته میشود این نوع از ویتامین به کمک کلسترول و اشعه خورشید ساخته میشود؛ بنابراین دامهایی که در آفتاب و نور خورشید مسقیم قرارندارند یعنی در طویله هستند یا در مناطق سرد قرار دارند. این دامها مشکل کمبود ویتامین D بیشتری دارند. این ویتامین تأثیر بسیار بالایی بر عملکرد و سلامت اسکلت بدن و استخوانبندی دام دارد. بهترین تاثیر این ویتامین جذب بالا کلسیم و فسفر است و تقویت اسکلت بدن را از طریق سرعت بالای رشد است.

- قوسی شدن پشت دام
- متورمشدن مچ و زانوها
- اختلال در رشد استخوانها
- پوکی و شکنندگی بیش از حد استخوانها
- کاهش شدید رشد بهخصوص رشد دامهای جوان
- بزرگ شدن مفاصل ضعیف و شکننده شدن استخوانها در دامهای مسن
ویتامین E بهعنوان یک آنتیاکسیدان قوی است اخیراً اهمیت ویتامین E بیش از بیش برای همه دامداران به اثبات رسیده است. میزان مصرف ویتامین E همانند ویتامین A در زمانهای مختلف متفاوت است.
کمبود ویتامین E با علائمی که در زیر به آن اشاره میکنیم نمایان میشود:
- نازایی و عقیم شدن
- نکروز کبدی
- تحلیل جنسی
- ضعف ماهیچهها در دامهای جوان
- دسیترو فی عضلات یا عضله سفید گوسالهها
عنصر کلسیم نقش حیاتی در تشکیل و تقویت استخوانهای موجودات زنده و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای اسکلتی دارد. شیر و کیفیت شیر هم به تأمین مقدار مناسب کلسیم در بدن گوساله و گاو بستگی دارد. کلسیم فاکتور رشد، بسیار بااهمیت است کمبود آن در وعده غذایی میتواند منجر به پوکیاستخوان و ضعف، شکستگی و بد فورمی اسکلتی شود و سلامت دام را به خطر میاندازد.
استفاده از مکمل دامی نقش کلیدی در تولید فرآوردههای دامی دارد و به مدیریت بهتر خوراک دامها کمک اساسی میکند. هر چه اطلاعات بیشتری نسبت به تغذیه دامها و استفاده مناسب از آنها به دست بیاورید، بهتر و سریعتر به عملکرد مطلوب از آنها خواهید رسید. در واقع رعایت اصول تغذیه مساوی با حداکثر راندمان و عملکرد شما از دامپروری است.